146 S.M.A.K. Ghent
Transformation of a museum in the park
i.c.w. David Kohn Architects and Asli Ciçek
Procedure Open Call 4601
Client City Ghent
Surface 20.000 m2
Phase competition
Date 2023 -
SAMEN!
In tijden van crisis en een fundamenteel debat over duurzaamheid is het ongepast om een museumgebouw af te breken en herop te bouwen met een dubbel volume. Schaarste, CO2 emmissies, extractie van grondstoffen en de creatie van afval, zijn slechts enkele thema’s die de architectuur en de kunsten gezamenlijk erg bezighouden.
Dat het kunstmuseum de plek bij uitstek is om over deze thematieken te debatteren, ze zichtbaar te maken en de Westerse benadering ervan aan de kaak te stellen, maakt het museumgebouw medeplichtig. We werken verder met wat we hebben is daarom ons uitgangspunt. En dat doen we twee keer. Let’s not fix what is broken.
In het masterplan wordt de Floraliënhal deel van het Citadelpark en zijn de gebouwen te gast in het park. Het nieuwe, dubbele museum wordt terug betreden vanuit deze hal zoals in 1913 tijdens de Wereldtentoonstelling, toen de kopse paviljoenen erop geënt waren. De monumentale hal was toen in scène gezet als een buitenruimte, als een reusachtige serre. Willen we deze hal echt naar waarde schatten, dan moeten we haar niet alleen materieel-restauratief herstellen maar haar ook deze rol teruggeven. Het is een radicale omkering van het S.M.A.K., maar een evidente transformatie voor de Floraliënhal.
Zowel de S.M.A.K.Hal als het Collectiehuis kijken uit in beide richtingen: de Floraliënhal en het Citadelpark. De positie van ramen en balkons is dusdanig gekozen dat er geprofiteerd wordt van de prachtige hal en dat er verbindingen worden gelegd tussen de kunst en het park.
Het nieuwe S.M.A.K. wordt gemaakt van het oude. Alle materialen van de afbraak blijven ter plaatse voor de bouw van het nieuwe S.M.A.K. De structuren blijven behouden, worden ontdaan van hun bakstenen huid, op de juiste manier geïsoleerd en terug aangekleed. De heropbouw van de gevels biedt de mogelijkheid om de uitstraling van het museum te herdefiniëren, om de afstandelijke symmetrie en formaliteit te vervangen door een speelser karakter. De markante materialen, zoals de decoratieve blauwe hardsteen en de bas-reliefs, worden gebruikt om nieuwe gevels of ‘gezichten’ te creëren, die inspelen op de nieuwe benaderingen van het museum.
Het volledige nieuwe gezicht dat we tweemaal bouwen in de Floraliënhal is in vele opzichten verschillend van het bestaande gebouw. Het is een tweevoudige verderzetting van het landschap en biedt de bezoeker van de hal betreedbare topografieën zoals deze ook in het park aanwezig is. Bovenal is de nieuwe gevel informeel, vrij qua vorm. Drempelverlagend. Je stapt zo binnen.